Rasisme og Black Lives Matter: Ei undersøking av handsaminga av rasisme og rasismeførebygging i utvalde styringsdokument, og lærarar sine oppfatningar og erfaringar knytta til rasisme og Black Lives Matter i ungdomsskulen

Abstract

Denne kvalitative studien ser nærare på handsaminga av rasismetematikken i styringsdokumenta NOU 2015:8, Stortingsmelding 28, og læreplanane K06 og LK20. Studien byggjer òg på intervjua med lærarar om deira oppfatningar og erfaringar knytta til rasisme og Black Lives Matter i ungdomsskulen. Innhaldsanalysa av styringsdokumenta viser at rasisme-omgrepet ikkje er nemnt i NOU 2015:8 og Stortingsmelding 28, men dokumenta tar opp tematikkar knytta til det fleirkulturelle samfunnet. I desse to styringsdokumenta er det ein spenning mellom framstilling av moglegheiter og utfodringar ved mangfald. Det er ein tendens til at utfordringar blir meir utdjupa enn moglegheiter. Styringsdokumenta vektlegg ikkje særleg minoritetanes særeigne erfaringar med rasisme og dokumenta kan slik seiast å tendere til å ha eit majoritetsperspektiv. Intervjua med lærarane viser at dei er samde i at dei opplever lite utfordringar med rasisme i deira skular, men at elevane av og til kan uttrykkje uønska ordbruk knytta til rasisme. Studien finn fleire likskapar mellom læraranes undervisning, men undersøkinga indikerer at samansetninga av elevgruppa i noko grad påverkar perspektivet i undersvisninga. Lærarane erfarer også at elevane har god forståing for kva rasisme er. Sjølv om lærarane opplever at rasisme ikkje er ei stor utfordring i deira skule, opplever dei utfordringar med språkbruk og haldningar knytta til kjønn og seksuell legning. Studien viser at fleirtalet av lærarane meiner at mobiliseringa Black Lives Matter har hatt positiv innverknad i elevane sitt kunnskapsnivå om rasisme. Samstundes opplever lærarane også sjølve at mobiliseringa har ført til meir fokus på rasisme i undervisninga.