Metodologiske og teoretiske utfordringar for generative dialektologar

Abstract

Dette nummeret av Norsk lingvistisk tidsskrift (NLT) tek føre seg nordisk syntaktisk talemålsforsking. I Noreg strekkjer den vitskaplege talemålsforskinga seg tilbake til Ivar Aasens (1848) første grammatiske storverk. Men sjølv om dialektologien er etter måten gamal, var syntaksen i talemåla lenge berre omtala i mindre studiar og ikkje kartlagt på ein overordna og systematisk måte med ein klar teoretisk ambisjon. Rett nok vart det på byrjinga av 1900-talet gjeve ut nokre avhandlingar om syntaksen i ulike bymål (t.d. Iversen 1918, Svendsen 1931) og utvalde bygdemål (t.d. Heggstad 1916). Leiv Heggstads arbeid om syntaksen i sebyggmålet (setesdalsdialekten) er velkjent, og det vart gjort mange deskriptive arbeid av mindre format oppgjennom 1900-talet.1 På 1970-talet gjorde Helge Sandøy (1976) ei meir systematisk komparativ vestnordisk undersøking av verbpartikkelkonstruksjonar, og Jan Terje Faarlund gjorde fleire teoretisk-syntaktiske dialektarbeid på den same tida (sjå ScanDiaSyn-bibliografien og jf. Sandøy (1985: 100ff) si dialektsyntaktiske oppsummering). På 1990-talet vart grunnlaget for NORMS2 og ScanDiaSyn3 lagt, og desse prosjekta voks for alvor fram utover 2000-talet. Først no vart det på ein meir omfattande og systematisk måte gjort dialektsyntaktisk arbeid i Noreg med ein teoretisk ambisjon lik Faarlund sin, og ulik den ein finn i dei deskriptive tilnærmingane tidlegare. Det verkar rimeleg å dele dialektsyntaksen inn i ein tidsalder før og etter NORMS- og ScanDiaSyn-prosjekta nettopp på grunn av omfanget av og systematikken i det metodologiske og teoretiske arbeidet desse prosjekta førte med seg.